สกิทาคามีโลกุตรภูมิ

      ภูมิของพระสกิทาคามี เป็นโลกุตรภูมิลำดับที่ 2 ซึ่งจะต้องเจริญภาวนาผ่านโสดาบันโลกุตรภูมิก่อน จึงจะเข้าถึงภาวะแห่งความเป็นพระสกิทาคามี

 7.3.1 ความหมายของสกิทาคามีโลกุตรภูมิ

      สกิทาคามีโลกุตรภูมิ คือ ภูมิที่พ้นจากภพ 3 ของผู้ที่จะกลับมาเกิดอีกเพียงครั้งเดียว หมายความว่า ผู้ที่เข้าถึงภูมินี้แล้ว ย่อมได้ชื่อว่า เป็นพระสกิทาคามี เป็นพระอริยบุคคลในลำดับที่ 2 ในพระพุทธศาสนาต่อจากพระโสดาบัน และจะเกิดอีกชาติเดียวเท่านั้นก็จะดับขันธ์เข้าสู่พระนิพพาน

      ในภาคปฏิบัติของการเจริญภาวนาเพื่อเข้าถึงพระธรรมกาย ของพระมงคลเทพมุนี (สด จนฺทสโร) ได้ขยายความในส่วนนี้ว่า หมายถึง ภาวะที่เข้าถึงและเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับพระธรรมกายสกิทาคามี ซึ่งมีอยู่ภายในกลางกายของทุกคน

7.3.2 คุณวิเศษของพระสกิทาคามี

      ในสมัยพุทธกาลนอกจากจะมีผู้บรรลุธรรมเป็นพระโสดาบันเป็นจำนวนมาก ทั้งบรรพชิตและคฤหัสถ์แล้ว ผู้ที่บรรลุธรรมเป็นพระสกิทาคามีก็มีจำนวนมากเช่นกัน คุณวิเศษของการเป็นพระโสดาบัน คือ สามารถ ละสังโยชน์เบื้องต่ำได้ 3 ชนิด คือ

      สักกายทิฏฐิ วิจิกิจฉา สีลัพพตปรามาส แต่ถ้าเป็นพระสกิทาคามีจะทำสังโยชน์เบื้องต่ำอีก 2 ชนิดที่เหลือ ได้แก่ กามราคะ คือ ความพอใจในกาม และปฏิฆะ คือ ความกระทบกระทั่งทางใจ ให้เบาบางลงได้อีกด้วย ความบริสุทธิ์ของกาย วาจา และใจ ก็จะมีมากขึ้นตามลำดับ

7.3.3 ประเภทของพระสกิทาคามี

      ดังที่นักศึกษาทราบแล้วว่า พระสกิทาคามีจะเกิดอีกเพียงชาติเดียว ซึ่งประเภทของพระสกิทาคามี ที่จะบรรลุเป็นพระอรหันต์ในอนาคตมี 5 ประเภทดังนี้

• ประเภทที่ 1 คือ ผู้ที่ครั้งเป็นมนุษย์ได้สำเร็จเป็นพระสกิทาคามีบุคคล ครั้นอุบัติไปเป็นเทวดาในเทวโลก และเมื่อจุติกลับมาเกิดใหม่เป็นมนุษย์อีกครั้งหนึ่ง ก็จะบรรลุเป็นพระอรหันต์ และดับขันธ์เข้าสู่พระนิพพาน
• ประเภทที่ 2 คือ ผู้ที่สำเร็จเป็นพระสกิทาคามีในมนุษยโลก แล้วทำความเพียรต่อไปอย่างไม่หยุดยั้ง จนกระทั่งบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ และดับขันธ์เข้าสู่พระนิพพาน ในขณะที่เป็นมนุษย์นั้นเอง
• ประเภทที่ 3 คือ ผู้ที่สำเร็จเป็นพระสกิทาคามีตั้งแต่ตอนเป็นมนุษย์ เมื่ออุบัติเป็นเทวดาได้เจริญภาวนาต่อจนได้บรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ และดับขันธ์เข้าสู่พระนิพพานในเทวโลกนั้น
• ประเภทที่ 4 คือ เทวดาที่บำเพ็ญเพียรภาวนา จนกระทั่งบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ในเทวโลก และดับขันธ์เข้าสู่พระนิพพานในเทวโลกนั้นเอง
• ประเภทที่ 5 คือ ท่านที่สำเร็จเป็นพระสกิทาคามีตอนเป็นเทวดา แต่ครั้นหมดอายุขัยจุติมาเกิดเป็นมนุษย์ พร้อมกับมีบุญในตัวที่ทำไว้ติดตามมา เมื่อได้เจริญภาวนา ก็ย่อมบรรลุธรรมเป็นพระอรหันต์ และเข้านิพพานในมนุษยโลกนี้เอง